Tüketici Hakları Kapsamında Ayıplı Mal başlıklı bu yazımızda, günlük hayatta alışverişlerimiz sonrasında oldukça sık başımıza gelen hatalı, eksik, kırık, bozuk çıkan mallar karşısında ne yapılması gerektiğini derledik.
Tüketici Kime Denir?
Tüketicinin hukuken tanımlandığı yeri 6502 sayılı Tüketici Haklarının Korunması Hakkında Kanundur. Bu kanunun 3. maddesinde tüketici; ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişi olarak tanımlanmıştır.
Tüketici çek ile dahi alış veriş yapsa, ticaret amacını taşımıyor ise tüketici sayılır. Mesela bir tacir de, internetten kendi özel kullanımı için alacağı her hangi bir mal ile ilgili işlemlerde tüketici olarak kabul edilir.
Ayıplı Mal Nedir?
Yine bunun tanımı için de kanuna bakmamız gerekmektedir.
Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan mal olarak Kanun’un sekizinci maddesinde tanımlanmıştır.
Ayıplı Mal İade Süresi Var Mıdır?
Evet, satın aldığınız her hangi bir malın ayıplı çıkması durumunda malı iade etmek veya diğer haklarınızı kullanmak için uymanız gereken bir süre vardır.
İnternet veya kapıdan aldığınız mallar için 14 günlük özel bir düzenleme vardır. Bu şekilde satın aldığınız malı, herhangi bir sebep göstermeksizin 14 gün içinde iade edebilir, paranızı geri alabilirsiniz.
Genel olarak ise, taşınmaz mallarda 5 yıl, taşınır mallarda ise 2 yıl içinde satıcıya malın ayıplı olduğunu ihbar ederek haklarınızı kullanabilirsiniz.
Eğer satıcının ağır kusuru var ise, maldaki ayıbı hile ile gizlemiş ise, hiçbir şekilde zamanaşımı süresi işlemeyecektir.
Malın Ayıplı Olduğunu Nasıl İspatlarım?
Maldaki ayıbın ispatı noktasında kanunda özel bir düzenleme vardır. Şöyle ki; malı teslim aldığınızdan itibaren 6 ay içinde satıcınıza ayıp ihbarı yaparsanız, malın size ayıpsız olarak teslim edilmiş olduğunu satıcı ispatlamak durumundadır. Eğer bu 6 aylık süreden sonra ayıp ihbarında bulunursanız bu sefer malın ayıplı olduğunu sizin ispatlamanız gerekecektir.
Maldaki ayıbın nasıl ispatlanacağı hususunda da genel bir bilgi vermek mümkün değildir. Her duruma özgü olarak ispat vasıtalarının tespit edilmesi gerekecektir. Bunun için en doğru yol konusunda uzman bir avukattan hizmet almaktır. Haklılığınızı ispat edemediğiniz sürece başvurunuzun bir anlamı kalmayacaktır.
Malın Ayıplı Olduğunu Anladıktan Sonra Ne Yapmalıyım?
Önce kısaca belirtmek gerekir ise, malın ayıplı olduğunu tespit ettiğiniz zaman süresi içinde (1) satıcıya bu durumu ihbar etmeli (2) ve hangi hakkınızı (3) kullanmak istediğinizi belirtmelisiniz. Satıcıdan olumsuz cevap gelirse veya hiç cevap gelmez ise ya da gelen cevaptan memnun kalmaz iseniz bu sefer Tüketici Hakem Heyetine veya Tüketici Mahkemelerine başvurmanız gerekecektir.
(1)Hangi Süre? Ayıplı olan mal ile ilgili hangi süreler içinde satıcıya ihbar etmeniz gerektiğini yukarıda belirtmiş idik.
(2)İhbarı Nasıl Yaparım? Tüketicilerin yapacakları ihbarlar konusunda kanunda emredici hükümler yoktur. Bu nedenle ihbarınızı her yolla yapabilirsiniz. Mail, SMS, şahsen başvuru gibi. Ancak daha sonra ihbarı yaptığınızı ispat etmeniz gerekebileceğinden yazılı olarak yapmanızda fayda vardır. Hatta yüksek meblağlı mallar için noter yoluyla yapılmasını tavsiye ediyoruz.
(3)Haklarım Nelerdir? a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme, b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme, c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme.
Bu haklar tüketicinin seçimlik haklarıdır. Tüketici bu haklarından sadece birini seçerek satıcıya bildiri. Satıcı da, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
Satıcı Yükümlülüğünü Yerine Getirmezse Ne Yapmalıyım?
Bu noktadan sonra malın değerine göre belirlenecek merciye başvuru yapmanız gerekecektir.
- 4.570 TL’ye kadar olan uyuşmazlıklarda İlçe Tüketici Hakem Heyeti görevlidir.
- Büyükşehir statüsünde olan illerde 4.570 TL ile 6.860 TL arasındaki uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyeti görevlidir.
- Büyükşehir statüsünde olmayan illerin merkezlerinde 6.860 TL’nin altında bulunan uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyeti görevlidir.
- Büyükşehir statüsünde olmayan illere bağlı ilçelerde 4.570 TL ile 6.860 TL arasındaki uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyeti görevlidir
- 6.860 TL üzerindeki tüketici uyuşmazlıklarının tamamında Tüketici Mahkemesi görevlidir.
Bu parasal sınırlar 2018 yılı için geçerlidir. Daha sonraki yıllarda yapacağınız başvurular için güncel sınırın ne olduğunu kontrol etmenizi tavsiye ediyoruz.
Ayıplı Mal Başvuru Dilekçesi Nasıl Yazılır?
Bunun için internet ortamında bulacağınız örnekler durumunuza uygun olmayabilir bu sebeple sizi hataya sürükler, maddi kayba uğramanıza neden olur.
Bu nedenle, düşük veya yüksek miktarlı da olsa muhakkak bir avukattan hizmet almanızı ve iade alabileceğiniz rakamı talep etmenizi tavsiye ederiz.
Genel olarak bahsetmek gerekir ise de dilekçenizde; satıcının kimliğine, alınan malın ne olduğuna, nasıl alındığına, ne kadar alındığına, ne zaman alındığına, ayıbın ne olduğuna, ayıbın satıcıya bildirilip bildirilmediğine, hangi seçimlik hakkın kullanıldığına, satıcının ne cevap verdiğine ilişkin bilgilere detaylı olarak yer vermeniz gerekecektir.
Tüketici Hakem Heyeti Kararı Sonrası Nasıl Olur?
Tüketici Hakem Heyeti ya talebinizi reddeder ya da kabul eder. Reddederse Tüketici Mahkemelerinde dava açma hakkınız doğar. Kabul ederse, karar size ve bankaya tebliğ edilir ve banka itiraz etmez ise kesinleşir.
Ancak buna rağmen tarafınıza yapılmış bir iade yok ise, banka aleyhine ilamlı icra takibi başlatabilirsiniz. Nasıl ilamlı icra yapacağınız ile ilgili bilgileri konu ile ilgili yazımızda bulabilirsiniz.
Ayıplı Mal İçin Başvurma Masrafı Nedir?
Bu konuda tüketici hakem heyetlerine yapacağınız başvurular ücretsizdir. Ancak Tüketici Mahkemesinde dava açmak durumunda kalır iseniz; harç değil sadece masraf yatırmanız gerekecektir. Bu da 2018 yılı için yaklaşık, 500-600TL’dir.
Ayıplı Mal Davası Ne Kadar Sürer?
Davanın ne zaman sonuçlanacağını baştan öngörebilmek mümkün değildir. Bu yöndeki kesin olduğu iddia edilen bilgi ve haberlere de itibar etmeyiniz. Mahkemelerin yoğunluğu ve dava konusunun yeni ve kapsamlı oluşu dolayısı ile davaların 1 yıldan önce sonuçlanmasının zor olduğunu düşünüyoruz.
Comments