Mirasçılıktan Çıkarma (Iskat) diğer bir adı ile evlatlıktan çıkarma olarak bilinen bu konu hakkındaki tüm merak edilenleri bu yazımızda bulabilirsiniz.

 

Mirasçılıktan Çıkarma Nedir?

 

Mirasçılıktan çıkarma; halk arasında sıklıkla duyduğumuz evlatlıktan men olarak da ifade edilen, bir veya birden fazla mirasçının mirastan yoksun bırakılmasıdır.

 

Her ne kadar aile bağları kutsal ise de, üzücü de olsa aile bireyleri arasında da affedilmesi imkansız olaylar yaşanabilmektedir. Bu kişilerle sosyal yaşamda görüşmemek dışında, miras payından da mahrum bırakılması sık sık gündeme gelmektedir.

 

Kanunda sayılı çıkarma sebepleri var ise, şekil şartlarına da uyarak, saklı paya sahip mirasçılar mirastan çıkarılabilir.

 

Saklı Paya Sahip Mirasçılar Kimlerdir?

 

Mirastan çıkarma sadece saklı payı bulunan mirasçılar için yapılabilir. Saklı payı bulunmayan mirasçılar (kardeşler mesela) açısından bu işlemi yapmaya gerek yoktur. Zaten miras bırakan saklı payı bulunmayan mirasçılarının hakları üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilir.

 

Saklı paya sahip mirasçılar ve saklı pay oranları şu şekildedir;

 

-altsoy (çocuklar, torun, evlatlık) için yasal miras payının yarısı,

-ana ve babadan her biri için yasal miras payının dörtte biri,

-sağ kalan eş için, altsoy ya da ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması hâlinde yasal miras payının tamamı,

– sağ kalan eş için, diğer hâllerde yasal miras payının dörtte üçü olacak şekilde düzenlenmiştir.

 

Mirasçılıktan Çıkarma Sebepleri Nelerdir?

 

Kanun koyucu, yasal mirasçıların saklı paylarını da keyfi tasarruflardan korumak için, belli şartlar dairesinde çıkarma işleminin yapılmasını öngörmüştür. Medeni Kanun’un 510 ve 513. maddelerinde bu sebeplerin ne olduğu sayılmıştır. Şöyle ki;

 

MADDE 510: Aşağıdaki durumlarda mirasbırakan, ölüme bağlı bir tasarrufla saklı paylı mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir:

 

1. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse,

 

Burada; mirasbırakanın yakınları, ağır suç ve ağır suç işleme kavramlarını açıklığa kavuşturmak gerekmektedir.

 

Miras bırakanın yakınları; mirasbırakanın çok sevdiği arkadaş ve dostları olarak düşünülebilir. Burada bakılması gereken nokta mirasbırakanın bu yakını hakkında gösterdiği kuvvetli sevgi, şefkat ve bağlılıktır. Kanunda bu kimseler sayılı olmadığından, somut olaydaki şartlara göre tayin edilecektir.Örnek vermek gerekir ise; yakın arkadaşlar, nişanlı, süt anne, dadı gibi kişiler bu kavramın içine girebilir.

Ağır suç kavramı ise, yine kanunda sayılmamış fakat Yargıtay içtihatları sayesinde kolaylıkla tespit edilebilir suçlardır. Kanun kapsamında kabahat olarak sayılan suçlar yerinde, yüz kızartıcı olarak tanımladığımız, cinsel taciz, hırsızlık, adam öldürme, dolandırıcılık, iftira gibi suçlar ağır olarak kabul edilecektir.

 

Ağır suç işleme; suçun neticesinde kişinin ceza alıp almamasının önemi olmadığı anlamına gelmektedir. Suç teşebbüs aşamasında kalsa veya yargılama neticesinde mahkumiyet kararı verilmese dahi, mirastan çıkarılma sebebinin oluşacağı kabul edilir. Suçun sadece mirasbırakana değil, yakınlarına işlenmesi halinin de bu kapsamda kaldığını hatırlatmak gerekir.

 

2. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse.

 

Bu şart daha çok yoruma açıktır. Tek tek bu hallerin tespiti ve sayılması mümkün olmadığından genel başlık belirtilmiştir. Buna göre;  miras bırakana karşı aşırı ilgisizlik, saygısızlık, murisin verdiği  vekalet yetkisini kötüye kullanma, murisin telefonlarına çıkmama ya da devamı suratına kapatma, işinin çocuklarının geçim ve bakımlarıyla ilgilenmeme, ahlaka aykırı bir iş yapma ya da hayat sürme, mirasbırakanın onur ve haysiyetine karşı davranışlarda bulunma, eşin aldatılması gibi davranışlar mirastan çıkarılma sebeplerinden sayılabilir.

 

MADDE 513 – Mirasbırakan, hakkında borç ödemeden aciz belgesi bulunan altsoyunu, saklı payının yarısı için mirasçılıktan çıkarabilir. Ancak, bu yarıyı mirasçılıktan çıkarılanın doğmuş ve doğacak çocuklarına özgülemesi şarttır.

 

Miras açıldığı zaman borç ödemeden aciz belgesinin hükmü kalmamışsa veya belgenin kapsadığı borç tutarı mirasçılıktan çıkarılanın miras payının yarısını aşmıyorsa, mirasçılıktan çıkarılanın istemi üzerine çıkarma iptal olunur.

 

Bu madde metninde de Aciz Sebebi İle Borçtan Çıkarılma hali düzenlenmiştir. Dikkat edilecek olur ise, bu sebeple mirastan çıkarma sadece mirasbırakanın altsoyu için mümkün olacaktır. Miras bırakan, hakkında borç ödemeden aciz belgesi bulunan alt soyunu, saklı payının yarısı için mirasçılıktan çıkarabilir. Bunun tek koşulu, mirasçının mahrum bırakıldığı bu payın, mirasçılıktan çıkarılanın doğmuş ve doğacak çocuklarına özgülenmesidir.

 

Mirastan çıkarılan kişi, vasiyetname açıldığı zaman borçtan kurtulmuş ise veya borçlu olduğu miktar miras payının yarısından az ise, mirasçılıktan çıkarma tasarrufu iptal edilir. Bunun için mirastan çıkarılanın mahkemeye başvurması gerekmektedir.

 

Mirasçılıktan Çıkarma Nasıl Yapılır?

 

Diğer tüm ölüme bağlı tasarruflarda olduğu gibi, mirasçılıktan çıkarma da resmi şekille ancak yapılabilir. Diğer bir ifade edile, mirasçılıktan çıkarma noter huzurunda ve mirasçılıktan çıkarma vasiyeti olarak bilinen tek taraflı bir vasiyetname ile olur.

 

Bunun için, ıskat sebeplerinin oldukça detaylı bir şekilde açıklanması gerekmektedir. Aksi halde, mirastan çıkarılanın talebi ile vasiyetname ve ıskat işlemi iptal edilebilir.

 

Mirasçılıktan Çıkarma İptal Edilebilir mi?

 

Mirastan çıkarılan mirasçının tenkis davası açma hakkı yoktur ancak vasiyetnamenin iptali davası açma hakkı vardır. Iskat sebeplerinin bulunmadığı veya bu sebebin miras bırakan tarafından yanlış yorumlandığı gibi iddialarla, vasiyetnamenin açılmasından itibaren 1 yıl içinde dava açabilir. Bu dava diğer mirasçılar aleyhine açılması ve davacı mirasçı tarafından ıskat sebeplerinin bulunmadığının ispatlanması gerekmektedir. Bu davanın süresi, mirasçının mirastan ıskat edildiğinin öğrenmesi, diğer mirasçıların onun aleyhine kötü niyetli davranması gibi hallerde 10 ila 20 yıllık süreler içinde açılabilir.

 

İptal sebebini öğrendikten sonra, dava ve gerekli diğer işlemler için muhakkak konusunda uzman bir avukattan hizmet alınız. Zira bu sürelerin geçmesi veya iptal sebeplerinin yanlış tayin edilmesi, telafisi imkansız zarara uğramanıza neden olabilir.  

 

Mirasçılıktan Çıkarma İptal Edilir İse Ne Olur?

 

Bu durumda ıskat geçersiz olacağından, mirastan çıkarılan kişi yasal payının tümünü almaya hak kazanır.

 

Mirasçılıktan Çıkarmanın Sonuçları Nelerdir?

 

Mirasçılıktan çıkarılan kimse mirasçılığa ilişkin haklarını kaybeder. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi tenkis davası açamaz.

Mirasın pay edilmesi sırasında, ıskat edilen kimse, vasiyetçiden önce ölmüş gibi kabul edilir ve miras hissesi varsa altsoyuna, yoksa mirasbırakanın diğer yasal mirasçılarına geçer.

Mirasçılıktan Çıkarma Yerine Diğer Mirasçılardan Birine Satış Göstersem Ne Olur?

Bu maalesef en sık yapılan hatadır. Bunu yapmak yasal bir ıskat işlemi değil, muvazaalı işlem ile diğer mirasçılardan mal kaçırmaktır. Bu nedenle miras bırakanın ölümünden sonra bu tasarruf iptal edilecek ve istenilen sonucun tamamen tersi bir sonuç oluşacaktır.