İş Kazası çalışma hayatında her an herkesin başına gelebilecek bir durumdur. İş kazası olduğunda hukuken bilmeniz gereken belli başlı hususları bu yazımızda sizinle paylaştık.

İş Kazası Nedir?

İş Kazası; tüm ulusal ve uluslararası mevzuatta yapılan tanımların bir özeti olarak şu şekilde tanımlanabilir: “işyerinde veya işin yürütümü nedeni ile meydana gelen, ölüme sebebiyet veren ya da vücut bütünlüğünü ruhen/bedenen engelli hale getiren olay.”

Bu tanıma bakıldığında iş kazasını herhangi bir diğer kazadan ayıran farkın “işyeri” olduğunu görüyoruz. Yani işyerinde meydana gelmeyen kaza, İş Kazası olarak tanımlanamaz.

Bu noktada “iş yeri” kavramı önem kazanmaktadır.

İş Yeri Kavramı Nedir?

İş Kazasının en önemli tek kriteri kazanın iş yerinde meydana gelmiş olmasıdır. İş yeri kavramının en güncel tanımı, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 3. maddesinde yapılmıştır.

Buna göre iş yeri; “Mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile çalışanın birlikte örgütlendiği, işverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen iş yerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları da içeren organizasyonu” ifade eder.

İş Kazasından Kimler Sorumludur?

İş kazasından kimlerin sorumlu olduğu konusunda, sorumluluğun kaynağı önemlidir. İş kazalarında “kusur sorumluluğu” esastır. Yani, kazada kimin kusuru var ise o kişi ve kusuru kadar sorumludur. Çünkü sorumluluğu olan kişiler; “işçiyi koruma ve gözetme borcu” altındadırlar. İş kazanın varlığı, sorumluların bu borca aykırı davrandıkları anlamına gelir.

İş kazasından hukuken sorumlu olanlar; İşveren, İşveren Vekili, İş yeri Hekimi ve İSG Uzmanı’dır.

İş Kazasında İşverenin Yükümlülükleri Nelerdir?

İş kazasında işverenin hem hukuki hem de cezai sorumluluğu mevcuttur. Yukarıda da belirttiğimiz üzere işveren işçisini korumak ve gözetmekle mükelleftir. Buna uygun olarak da her türlü tedbiri almalıdır.

İş Kazası olduktan sona, kazanın oluşumunda işverenin kusurunun varlığı ve var ise ne kadar kusurlu olduğu araştırılacaktır. Buna göre ortaya çıkan maddi zarardan kusuru oranında sorumlu olacaktır.

Yine İş Kazası neticesinde TCK kapsamında oluşan bir suç varsa da işveren kusuru oranında bir cezaya çarptırılacaktır.

İşverenin maddi yükümlülükleri; işçinin uğradığı maddi zararın (iş göremezlik, kazanç kaybı, tedavi masrafları gibi) ve işçinin ölmesi halinde yakınlarının talep edeceği destekten yoksun kalma tazminatının ve her hal ve karda manevi tazminatın ödenmesi şeklindedir.

İş Kazasında İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Uzmanının Yükümlülükleri Nelerdir?

İş kazası meydana geldikten sonra sorumlu olanlardan birisi de İSG uzmanıdır. İSG uzmanlarının, iş kazası halinde “hukuki” ve “cezai” yükümlülüklerinin neler olduğunu ilgili yazılarımızda ayrıntıları ile bulabilirsiniz.

İş Kazasında Nasıl ve Nereye Bildirim Yapılır?

İş Kazası olduktan en geç 3 gün içerisinde SGK’na bildirim yapılması zorunludur. Bu bildirim yükümlülüğüne aykırı davranılması halinde işverenlere para cezası kesilmektedir.

İş Kazası bildirim yükümlülüğü İSG uzmanları için de vardır. İş kazası olduğunu önce işveren bildirmeli, işverenin SGK’na bildirmediği hallerde de bizzat bildirim yapmalıdır.

İş Kazası Durumunda İşçinin Hakları ve Yapması Gerekenler Nelerdir?

İş Kazası durumunda işçi öncelikle, eğer işveren tarafından bildirim yapılmadı ise, kendisi bildirmelidir.

Sonrasında, tedavi giderleri, kazanç kaybı, iş göremezlik ödeneği gibi ortaya çıkan maddi zararlarının tazmini için işverene ve İSG uzmanına başvurabilir.

İşçi ayrıca kaza nedeni ile yaşadığı acı ve üzüntü için de bu sorumlulardan manevi tazminat talep edebilir.