Evlilikte Mal Rejimleri nelerdir, hangisi seçilmelidir, nasıl seçim yapılır, gibi tüm sorularınızın cevaplarını bu yazımızda bulabilirsiniz.
Evlilikte Mal Rejimleri Nelerdir?
Yürürlükteki Türk Medeni Kanunun’nda belirlenmiş 4 farklı mal rejimi vardır. Bunlar;
- Edinilmiş Katılma Rejimi
- Mal Ayrılı Rejimi
- Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi
- Mal Ortaklığı Rejimi
Kanunda, bu rejimlerden “Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi” evliliklerdeki yasal mal rejimi olarak belirlenmiştir. 1 Ocak 2002 itibari ile yapılan evliliklerde, taraflar ayrıca bir sözleşme ile farklı bir mal rejimini belirlemezler ise, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimine tabi olacaklardır. Oldukça kapsamlı olan bu rejimi başka bir yazımızda irdeleyeceğiz. Bu yazımızda diğer 3 mal rejimi türlerinin açıklamalarını ve eşlerin nasıl mal rejimi seçebileceklerini anlatacağız.
Mal Ayrılığı Rejimi :
Bu mal rejimine dahil olan evliliklerde eşler, tek başlarına kendi malvarlıklarını yönetme, onlardan yararlanma ve tasarruf etme hakkına sahiptirler. Evliliğin sonlanması durumunda da, mal rejiminin tasfiyesi söz konusu olmayacak, her iki taraf da kendi malvarlığını alabilecektir.
Bu rejime ilişkin önemli bir bilgi olarak, 1 Ocak 2002’den önceki evliliklerde bu rejimin yasal mal rejimi olduğunu söyleyebiliriz. Bu demektir ki, bu tarihten önce evlenenlerin bu tarihe kadar olan malvarlıkları kendilerinin olacak, bu tarihten sonra edindikleri mallar ise edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olacaktır.
1 Ocak 2002 tarihinden önce evlenmiş olanların, bu tarihten sonra yapabilecekleri 2 ayrı işlem vardır. Bunlardan ilki; eşler isterlerse, 01.01.2002 tarihinden itibaren bir yıl içinde başka bir mal rejimini seçerek, geçmişe yürürlüklü olarak evliliklerinin başlangıcından itibaren kendilerini bu mal rejimine tabi tutabilirler.
Diğeri; eşler bir yıl içinde bu konuda bir sözleşme yapmamış iseler, 01.01.2002 tarihinden sonra edindikleri mallara, edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanır.
Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi :
Bu rejim; eşlerden her birinin, yasal sınırlar içerisinde kendi malvarlığı üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf haklarını koruması esas alınarak düzenlenmiştir.
Eğer ortada belirli bir mal var ise ve eşlerden biri o malin kendisine ait olduğunu iddia ediyorsa iddiasını ispatlamakla yükümlüdür.
Bunun dışında, kime ait olduğu ispatlanamayan mallar tarafların paylı mülkiyetinde sayılacaktır.
Bu rejimin tasfiyesi ise; (boşanma, ölüm vs ile rejimin sona ermesi akabinde) kural olarak her eşin diğerinde bulunan malını geri alması şeklinde olacaktır. Ayrıca üstün yararı olduğunun ispatlanması koşulu ile, bir eş diğer eşe payın ödeme günündeki rayiç bedelini ödeyerek paylı mülkiyete konu bu malın kendisine verilmesini isteyebilir.
Eğer paylaşım dışı bırakılmış ve diğer eşe ait bir mal varsa ve diğer eş bu malın, edinilmesine, korunmasına veya iyileştirilmesine katkıda bulunduysa, bu eş mal rejimi tasfiyesinde diğer eşten bu katkı payının kendisine ödenmesini talep edebilir.
Yukarıda da belirttiğimiz üzere, kural olarak bu mal rejimin tasfiyesinde malların paylaştırılması aynen yapılacaktır. Ancak bazı durumlarda ayın olarak paylaşım mümkün değildir. Bu hallerde bedel eklenerek paylar denkleştirilecek ve bir eşin diğerine ödeyeceği bedel belirlenecektir. Bu belirleme ve hesaplamalar hakim tarafından yapılacaktır.
Mal Ortaklığı Rejimi :
Bu rejim, eşlerin kişisel malları ile ortaklık mallarını kapsar. Diğer bir ifade ile, eşlerden her birinin kişiler malları dışındaki tüm mallar, gelirleri dahil, tarafların ortak malları sayılacaktır. Aile birliği devam ederken, bir eşin tüm malvarlığı değerleri ortaklık malı sayılacaktır. Bunun tek istisnası; eşin kişisel mallarıdır. Kişisel mal olduğu ispatlanan bu mallar ortaklık dışındadır.
Evliliğin sonlanması sonrasında bu mal rejimine uygun olarak malların tasfiyesi; her eşe ortak malların yarısının ödenmesi şeklinde olacaktır.
Evlilikte Mal Rejimleri
➽önemli hatırlatma➽ Yukarıda kısaca açıkladığımız mal rejimleri bilgi amaçlıdır. Son derece karmaşık ve önemli bir konu olan evlilikte edinilen malların tasfiyesi konusunun muhakkak uzman bir avukat tarafından incelenmesi gerekmektedir. Lütfen bu konularda, hak kaybı yaşamamak için bir avukattan hizmet alınız.
Evlilikte Mal Rejimleri Nasıl Belirlenir?
Evlenen veya evlenecek olan çiftler tabii olmak istedikleri mal rejimini, yasanın aradığı koşullara uyarak bir sözleşme ile belirleyebilirler.
Bunun dışında, yukarıda da bahsettiğimiz üzere, 01.01.2002 tarihinden önce evlenenler Mal Ayrılığı, bu tarihten sonra evlenenler ise, edinilmiş mallara katılma rejimine yasal olarak kendiliğinden tabii olacaklardır.
Bunun dışında; mal rejimi sözleşmesi, evlenmeden önce veya sonra yapılabilir. Taraflar, istedikleri mal rejimini ancak kanunda yazılı sınırlar içinde seçebilir, kaldırabilir veya değiştirebilirler.
Mal rejimi sözleşmesi, noterde düzenleme veya onaylama şeklinde yapılır. Ancak, taraflar evlenme başvurusu sırasında hangi mal rejimini seçtiklerini yazılı olarak da bildirebilirler.